Seth Godin is een Amerikaan, die door velen gemakshalve neergezet wordt als entrepreneur, marketing goeroe en beroeps optimist. Bovenal is hij iemand die zeer nauwgezet de ontwikkelingen in de samenleving volgt, daarover schrijft én op basis daarvan handelt. Zijn lijfspreuk is Go, make something happen. Sinds dertien jaar publiceert hij dagelijks (rond het middaguur) een miniblog. Iedereen kan er zich gratis op abonneren.
Hij schrijft erg kort. Dus kost het dagelijks lezen van zijn observaties niet veel tijd. Hij reikt wél vaak ideeën, gedachten, observaties en stellingen aan die tot nadenken aanzetten. Een interessante kerel. Die - in ieder geval - mijzelf al regelmatig op een bepaald (denk)spoor heeft gezet. Klik hier voor een artikel over zijn 5000e miniblog (juni 2013) (Seth Godin - The 5000th post ... and I still consider it a joy and a privilige.)
The Icarus deception : how high will you fly?
Seth Godin heeft de afgelopen twintig jaar verschillende boeken gepubliceerd. In die boeken verwerkt hij als het ware zijn miniblogs tot een consistent verhaal. Zijn stijl én de miniblogvorm is zeer aanwezig in die boeken. Kort. To the point. Geen lange uitweidingen. Veel korte paragrafen. Vlot geschreven. Weinig moeilijke woorden. In de loop van 2012 kondigde hij een een nieuw boek aan. Dat op 31 december 2012 verscheen. Hij blijft een marketing-man. Klik hier voor een filmpje om dat boek te promoten en de kern ervan kort neer te zetten.
Kernverhaal
Zoals de meeste schrijvers hamert hij vaak op hetzelfde aambeeld. Zijn kernverhaal is dat wij mensen onderhand moeten weten dat we in de 21e eeuw zijn beland en dat veel zekerheden van de 20e eeuw voorgoed voorbij zijn. Een leven dat voorspelbaar was: naar school gaan, een baan vinden, het 'geleerde kunstje' bij dezelfde baas tot je pensioen uitvoeren. Daarna een welvaartsvast pensioen. Birth school work death. Finito. In de 21e eeuw zullen we allemaal - of we het nu leuk vinden of niet - continue begeleid worden door onzekerheid. Niets ligt vast. Alles verandert. Continue. In een steeds sneller tempo. Aan de andere kant weet Seth Godin ook dat we in een tijd leven waarin iedereen met iedereen verbonden is; of kan zijn. The connection economy. Waardoor er oneindig veel mogelijkheden zijn om met anderen iets tot stand te brengen.
Iedereen wordt kunstenaar
Het centrale punt in zijn laatste boek (The Icarus Deception) is dat wij in de 21e eeuw allemaal als een (soort) kunstenaar door het leven zullen (moeten) gaan. Niet dat we allemaal schilderijen, films of beeldhouwwerken gaan maken. Integendeel. In onze eeuw zullen we allemaal 'veroordeeld' zijn om doorlopend nieuwe 'dingen' of verbindingen tot stand te brengen. Ieder binnen zijn of haar omgeving. Vanuit zijn of haar passie of 'iets' waar je goed in bent (geworden). De tijd dat je veertig jaar lang bij een baas steeds hetzelfde deed is voorbij. Alles wat een hoog repetitief gehalte heeft wordt geautomatiseerd, verplaatst naar lage lonen landen of overgenomen door robots en/of zelflerende systemen. In de 21e eeuw zal elke werknemer zich doorlopend dienen aan te passen aan veranderende omstandigheden en 'iets' tot stand brengen wat uniek is. Zo niet, dan is het einde oefening.
"Doe maar (niet) gewoon"
Over die wereld gaat The Icarus Deception. Icarus was zoals bekend de zoon van Daedelus, die met zijn kunstvleugels té hoog vloog. En omdat de was die hij had gebruikt om zijn vleugels aan zijn lichaam te bevestigen hoog in de lucht smolt, donderde hij naar beneden en verdronk in de zee. Zijn vader had hem weliswaar gewaarschuwd, maar als onstuimige jongeman had hij dat advies natuurlijk (!) genegeerd. In de 20e eeuw is - in het verhaal van Seth Godin - bijna iedereen doordrenkt met dat advies van die vader. "Vlieg niet té hoog!". Maar ook "Vlieg niet té laag, want dan zal het water je vleugels zwaar maken en val je ook naar beneden". In de 20e eeuw luisterden 'de mensen' naar die raad. Doe maar gewoon. Gemiddeld. Onderscheid je niet te veel van anderen. Luister naar de baas. Dan komt het allemaal goed. En, verhip, in de 20e eeuw werkte dat advies ook. Boven ons gestelden (de regering, de 'baas', de kerk, de vakbond) wisten ongeveer wel wat goed voor ons was. En na de tweede Wereldoorlog kreeg iedereen het in die samenleving door allerlei ontwikkelingen (die van bovenaf werden aangezwengeld) ook steeds beter.
Helaas is dat feestje voorbij en werkt het niet meer. In onze 21e eeuw heerst onzekerheid. En weten die boven ons gestelden - ondanks alle retoriek - het ook niet meer. Veel mensen zijn op zichzelf teruggeworpen en worden geacht 'het' zelf uit te zoeken.
The Icarus Deception en andere boeken van Seth Godin gaan vooral over dit fenomeen. Wat is creativiteit. En hoe kun je 'organiseren' dat het ontstaat. Seth weet als geen ander dat je dit juist niet kunt organiseren. Je kunt alleen de omstandigheden in de samenleving of je eigen omgeving zodanig 'regelen' dat mensen creatief worden of zijn. Per definitie is het - in de ogen van Seth Godin - een kwetsbaar proces. Lastig. Moeilijkheden liggen op je pad. Onzekerheid of 'iets' gaat lukken. Maar aan de andere kant is het juist óók de manier om gelukkig te worden. Je bent immers iets aan het doen wat bij je past. Waardoor je af en toe als het ware in een flow terecht komt. De tijd vergeet. Je lekker bezig bent. En af en toe heb je iets te vieren: een ding gemaakt, project tot stand gebracht, mensen en/of ideeën met elkaar verbonden. Feest. Maar niet té lang, want morgen moet er weer iets nieuws bedacht, gecreëerd worden. "Fijn!"
Hugh Macleod
Op zeker moment heeft Seth Godin tijdens het schrijven van zijn (tot nu toe belangrijkste) boek besloten om er een soort spin off van te maken. Kort en krachtig onder woorden brengen met welke zaken mensen die creatief bezig zijn zoal te maken krijgen. Positieve en negatieve. Uiteindelijk heeft hij die tekst neergelegd in een oude vorm: een A-Z lijstje. Bekend van trouwpartijen en zo. Die ultra korte tekst heeft hij voorgelegd aan cartoonist Hugh MacLeod. Die in de Verenigde Staten redelijk bekend is. Vooral ook door zijn boeken over creativiteit en het runnen van een bedrijf. Een kernzin op zijn website (Gaping void) is: Business transformation through art.
Een A-Z voor oefenaars: V is for Vulnerable
De titel van het boek is V is for Vulnerable ("de V staat voor Kwetsbaar"). Ondertitel: Life Outside the Comfort Zone ("Leven buiten de comfort zone"). Titel en ondertitel verwijzen niet alleen naar mensen die creatief bezig zijn, maar óók naar mensen die - om met ons jaarthema te spreken - bezig zijn met Oefenen voor een andere tijd. Een tijd waarin "andere" dingen tot stand zullen worden gebracht. Unieke dingen. Creatieve dingen. Hieronder een poging alle 26 letters van Seth Godin zodanig neer te zetten dat u begrijpt waarom iedereen die aan het oefenen is steun zou kunnen vinden in dit 'verhaal'.
Initiative |
Elk nieuw idee of plan dat je bedenkt, én waar je op een gegeven moment werk van zou willen gaan maken levert angst op. Onrust. Slapeloze nachten. "Kan ik het wel?" "Gaat het lukken?" "Waarom zou ik mezelf aandoen?" Dit soort gedachten. ANXIETY is experiencing failure in advance. Kan ik het wel?!
Maar genoeg, een andere volgorde!
Elk nieuw idee begint met iemand. Die op zeker moment een idee krijgt of heeft. En - dat is wel cruciaal - er iets mee gaat doen. Hij (of zij, maar in de rest van dit verhaal gaat het om een hem) neemt het initiatief om iets te beginnen. Op te starten. Te entameren. Hij spreekt zich in een groep mensen uit. Presenteert zijn plan. In de hoop dat er volgers zullen komen. INIATIAVE is the privilige of picking yourself. Je krijgt het niet. Nee, je neemt het. Je wacht niet - zoals in de 20e eeuw - totdat iemand (maar vaak 'de baas') jou aanwijst en je de opdracht geeft iets nieuws op te starten. Meestal werd toen ook 'hét' draaiboek meegegeven. "Voer dit maar braaf uit, dan lukt het wel!"
Commitment |
No |
Bij de letter T (van Tether) benadrukt Seth dit laatste aspect. Een tether is een veiligheidskoord, dat trapezewerkers in een circus gebruiken. Om te voorkomen dat als je valt, je te pletter slaat. Maar Seth formuleert het nóg nadrukkelijker. En met humor. Hij introduceert de bekende Flying Wallandas, die in hun tijd zonder tether werkten. Onder het motto: "If we fall, we die."
Tether |
Birl |
Dance |
Tijdens het proces krijg je FEEDBACK. Maar die heeft twee kanten. Vaak zijn er mensen die jouw prachtige idee met hun feedback tot de grond toe afbranden. Kleiner maken. Zodanig aanpassen dat er van hét idee niet veel overblijft. Use feedback to make your work smaller, safer, and more likely to please everyone (and fail in the long run). Seth Godin bepleit natuurlijk het tegendeel. Gebruik feedback als hefboom om jouw idee nóg beter te maken en degene die feedback geven mee te nemen op jouw 'reis'. De gedachte achter dit woord doet sterk denken aan bibliothecarissen die zich op het standpunt stellen dat zij een collectie samenstellen en/of activiteiten organiseren die aansluiten bij 'de wens' van hun publiek. Dit zogenaamde retaildenken staat haaks op onze 21e eeuw en wat daarin nodig is.
Knife |
Effort |
More |
Remix |
De kunst is om nieuwe connecties tussen door jou opgedane elementen (zeg: legosteentjes) te maken. Verrassende, nieuwe verbindingen. Die aanslaan bij degenen voor wie je het doet. Het moge duidelijk zijn dat iemand met weinig steentjes (in zijn hoofd) minder nieuws tot stand kan brengen, dan iemand die doorlopend nieuwe (onbekende) steentjes tot zich laat komen. En dan gaat remixen.
Xebec |
Onder die andere moeilijke letter (de Q) schaart hij het begrip QUALITY. En merkt daar over op dat het evenals Feedback als een soort val kan werken. Té veel focussen op kwaliteit kan ten koste gaan van waar het echt om gaat, er toe doet. Impact hebben. Zorgen dat er iets verandert. Té veel blijven hangen in het proces om je product of dienst nóg beter te maken gaat (als je niet op past) ten koste van die impact. Quality of a performance is a given, it's not the point.
Waar gaat het uiteindelijk om: je kunt van alles maken. De mooiste dingen, verrassende oplossingen. Als je het niet loslaat en aan de samenleving 'schenkt' dan is het in the end toch een zinloze exercitie. Seth merkt op: it is your chance to create imbalance, which leads to connection. To share your art is a requirement of making it.
Zabaglione |
In wezen is dit de kern van zijn verhaal. Wees blij dat je kunst mag (beter: moet) maken. Het gaat gepaard met een hoop gedoe, maar meestal is het een leuk proces. Waarin je met jouw talenten nieuwe dingen tot stand kunt brengen. Voor anderen. Sta je in contact met de wereld.
Lonely |
Voor de letter L heeft hij het woord LONELY bedacht en samen met Hugh MacLeod heeft hij dat prachtig grafisch in beeld gebracht. Alhoewel de kunstenaar tijdens het ontstaansproces van zijn 'ding' vaak alleen staat, gaat het uiteindelijk toch om het bereiken van anderen. Dus gebruikt Seth in zijn 'verhaaltje' bij de L de letters LMNO. L is for Lonely, because everyone is, and the artist does the endless work of helping us conquer that loneliness.
Onder de O staat een grapje. Hij voert de Amerikaanse dirigent Ben Zander die tijdens het pianospelen vaak slechts op één bil zit. Kijk eens naar zijn TED-talk: The transformative power of classical music en zie hoe hij dit af en toe doet. Helemaal opgaand in zijn verhaal. Alles om zich heen vergetend. ONE-BUTTOCK playing is what Ben Zander would have you do. To play the piano and mean it.
Pain |
Shame |
Heroes |
Hier sluit de P van PAIN uiteraard op aan, want het is the truth of art. Art is not a hobby or a pastime. It is the result of an internal battle royal, one between the quest for safety and the desire to matter. Misschien is dat wel dé korte samenvatting van ieder mens die zijn nek uitsteekt.
Een vriendje van pijn is SHAME en volgens Seth de keerzijde van kwetsbaar (vulnerable). Elke kunstenaar schaamt zich af toe en vooral voor zichzelf. Wat hij aan het bedenken is. Zullen mensen me niet zien als een charlatan. Hij zegt het zo: We avoid opening ourselves to the connection art brings because we fear that we will finally be seen as the fraud we are.
Iedereen die met iets nieuws aan de gang gaat, en met zijn idee naar buiten treedt stelt zich kwetsbaar op. Open voor kritiek. Suggesties. Vraagt om feedback, maar zoals al gezegd dat kan positief en negatief uitwerken. VULNERABLE is the only way we can feel when we truly share the art we've made.
Elke vernieuwer weet dat zijn product of dienst (zijn kunst) geleverd wordt zonder WARRANTY, een garantiebewijs. De praktijk zal uit moeten wijzen of het 'ding' gaat werken. Your art might not work and your career might not work either. If it doesn't work today, it might not work tomorrow either. But our practice is to persist until it does.
Joy |
Aan de andere kant lopen er ook veel mensen rond die doen alsof ze kunst maken. Kunstenaar zijn: Hipsters, on the other hand, are pretenders who haven't risked a thing but like to play the part.
De voorlaatste letter die ik hier naar voren wil halen is de Y van YOUTH. Kunst wordt niet gemaakt door jeugdige mensen, maar je dient wel iets van een jonge hond mentaliteit te (blijven) bezitten. YOUTH isn't a number, it's an attitude. () it's a choice, open to anyone willing to trade pain in exhange for magic. Elke kunstenaar krijgt iets terug van zijn inspanningen. Bij deze letter noemt hij het 'magic'.
De laatste letter in dit door elkaar gehusselde Seth Godin-alfabet is de J van JOY. Het plezier dat je krijgt door met iets zinvols bezig te zijn. Iets tot stand te brengen. JOY is different from pleasure or fun. Joy is the satisfaction of connection, the well-earned emotion you deserve after shipping art that made a difference.
Waarom dit prentenboek naverteld?
Op zondag 25 mei 2014 organiseerden de culturele instellingen in Oss het Cultureel Uitje Oss. Voor de eerste keer. Maar feitelijk was het onder een nieuwe naam een oude manier van de schouwburg, museum, stadsarchief , creatief centrum én bibliotheek om op een dag in het voorjaar het publiek een dwarsdoorsnede van haar activiteiten te laten zien. Een remix, reshuffelle. Wandelen, snuffelen, ervaren, meedoen, informeren en her en der een hapje en een drankje. Een geslaagde dag. Ook door het perfecte flaneerweer.
De bibliotheek had zich voorgenomen 'iets' te doen rondom het jaarthema Oefenen voor een andere tijd. Dus stonden er buiten op het grasveld verschillende bedrijven, instellingen en organisaties die op hun manier bezig zijn met die 'andere tijd'. In de bibliotheek konden mensen aanschuiven bij korte lezingen en workshops. De belangstelling daarvoor was niet groot. Buiten zijn was té verleidelijk. Daar heerste een aangename sfeer.
Een prentenboek
Namens de bibliotheek hield ik twee 'verhalen'. Wat is Oefenen voor een andere tijd. En waarom bedenkt de bieb zo'n thema? Organiseert ze zo'n markt? In de eerste lezing ging ik vooral op die aspecten in. Tijdens de voorbereiding daarvan bedacht ik dat een in begin 2013 verschenen prentenboek in feite hetzelfde verhaal bevatte. Alleen op een heel andere manier. Dus gebruikte ik dat prentenboek in de tweede sessie om hetzelfde verhaal (over dat oefenen) anders te vertellen. Met dank aan schrijver en illustrator. Lekker aan het remixen.
Klik hier voor een artikel op Brainpickings: Seth Godin on Vulnerability, Creative Courage, and How to Dance with the Fear: A Children’s Book for Grownups (mei 2014)
(maandag 26 mei 2014)
Hans van Duijnhoven
Geen opmerkingen:
Een reactie posten