Stavast

Een collega die de jaren zeventig en tachtig bewust heeft meegemaakt dacht toen het begrip stavast werd genoemd meteen aan het Oud-Strijders Legioen van o.a. Prosper Ego. Een andere, die veel weet van kinderboeken, moest denken aan Johan Fabricius en zijn De scheepsjongens van Bontekoe, waarin de jeugdige hoofdpersonen zich als jongens van Stavast manifesteren.

En dat het nieuwe jaar jou, schipper, en ons allemaal en ook de koopman en ook de opperstuur, die... die aan je zijde zitten, voorspoed mag brengen, en dat, om 't nou maar eens voor de vuist weg te zeggen, schipper, dat we in 't nieuwe jaar geen ouwe koeien meer uit de sloot moeten halen en niet mieren over wat er dit jaar verkeerd is gebeurd; dat we wat voor mekaar over moeten hebben; dat we alle herrie vergeten en vergeven moeten: dat we kerels van stavast moeten zijn, van één zin en van één hart! Zie je, schipper, dát wens ik!’ ‘Zo hoor ik je graag spreken, vadertje,’ zei Bontekoe.

In september 2011 werd Stavast in een nieuwe context geplaatst. Door een groep mensen die redelijk in de gaten heeft hoe de tijdgeest, onze tijdgeest zich ontwikkelt. Sinds 2010 komen een tiental trendwatchers samen om na te denken over de grote trends in onze maatschappij. Aan het eind van deze sessie(s) schrijft initiator Tom Kniesmeijer dé TrendRede op. Die op de tweede dinsdag van september wordt voorgelezen en als pdf op het internet wordt geplaatst. Als een cadeautje voor het Nederlandse volk.

In de tweede TrendRede (van 2012) werd in september 2011 het begrip Burger van Stavast geïntroduceerd. Dat is een burger die zij zagen opkomen. Die her en der al bezig was. Om in zijn of haar omgeving 'iets' te gaan doen aan of tegen een bepaalde (negatieve) ontwikkeling. Bescheidenheid is een woord dat bij deze Burger van Stavast past, Hij of zij weet dat er iets moet veranderen, maar deze burger weet ook dat de tijd van grote idealen, gebaren voorbij is. Het heeft weinig zin om de hele wereld te (gaan) veranderen. Blijf realistisch en verander iets in de omgeving waar je zelf woont, werkt of leeft. Dat is al heel wat. Dé wereld kan en zul je niet kunnen veranderen. Maar je kunt wel lokaal in werk, buurt of familie het verschil maken. Althans, dat proberen. En  die trendwatchers zagen overal om zich heen mensen die daarmee bezig waren. Ze voerden in hun TrendRede 2012 een uitspraak van tien jaar eerder op, die haaks op de levenshouding van de Burger van Stavast staat (Pim Fortuyn's quote: "Ik zeg wat ik denk, en doe wat ik zeg"). Deze Burger van Stavast heeft ook wel iets weg van de burger die de Franse diplomaat Stéphane Hessel toeroept "Doe er iets aan!". Of Seth Godin die mensen voorhoudt: "Go, make something happen".

Ruim twee later is die Burger van Stavast niet verdwenen. Integendeel, maar Tom Kniesmeijer gaf onlangs tijdens een spreekbeurt in de bibliotheek van Veghel aan dat de groep burgers die bezig zijn om lokaal iets anders te realiseren erg groot is geworden. Hij bezigde het woord stuwmeer. Er is een stuwmeer aan initiatieven, om Nederland op onderdelen op de schop te gaan nemen. En een kenmerk van een stuwmeer is dat het óf doorbreekt óf wordt leeggepompt. In beide gevallen sijpelt de content van dat stuwmeer de samenleving in. Mission accomplished. In de laatste Trendrede (van 2014) bezigen de verzamelde dames en heren het woord 'oefenen'. Overal zien zij mensen die aan het oefenen zijn. Voor een andere tijd. Klik hier voor een vergelijking tussen Troonrede 2013 en de Trendrede 2014. En hier voor een spinoff van de Burger van Stavast.

Homepage Beelden, quotes en ideeën